źródło: Gazeta Finansowa
czas: 06.04.2012

Szanse geogospodarcze

"Śląsk był centrum gospodarczym regionu praktycznie przez wieki. Jego położenie było wykorzystywane niezwykle skutecznie, gdyż bardziej sprzyjający był podział granic – Śląsk był bliżej Europy.

Obecnie przed Śląskiem stoi ogromna perspektywa, ponieważ ułatwienia, jakie mogą płynąć z faktu, że działamy na terenie jednego systemu – Unii Europejskiej – są bardzo duże, ale póki co niedoceniane. Unia wprawdzie wprowadza wiele uregulowań, jednak wiele ułatwień dających szansę ludziom, firmom i wbrew wielu opiniom przemysłowi, jest niedoceniana lub niezauważana na Śląsku. Dla Śląska bardziej istotne jest to, czy potrafi się promować i wykorzystywać swoje możliwości produkcyjne, wydobywcze, przedstawiać swoje potrzeby na terenie całej Unii i regionu. Wówczas Śląsk będzie w zdecydowanie lepszej sytuacji. Jastrzębska Spółka Węglowa, która jest jednym z animatorów CEEP (Central Europe Energy Partners), powinna bardziej naciskać na to, żeby Śląsk był bardziej dostrzegany, aby problemy śląskie, związane szczególnie z redukcją emisji CO2, nie stały się problemem niwelującym możliwości produkcyjne regionu.

Młodość i wyzwania
Możliwości komunikacyjne, jeszcze niedoskonałe, ale coraz lepsze, zgromadzenie na stosunkowo niewielkim terenie wielkiej liczby ludzi, również młodych, ludzi mających ogromne parcie na poszukiwanie nowych rozwiązań dla siebie, nowych miejsc pracy, nowych wyzwań, jest tym niezwykłym geopolitycznym wyzwaniem, które jest koniecznością rozwiązań dla regionu. Jednocześnie jego wielką szansą. Śląsk ma wielkie możliwości wydobywcze – jednakże przyszłość śląskiego węgla stoi pod dużym znakiem zapytania. Konieczna jest zdecydowana poprawa efektywności, umiejętność konkurowania z producentami węgla ze Wschodu, którzy wydobywają zdecydowanie taniej nie tylko ze względu na koszt pracy, ale i z powodu niższych kosztów wydobycia. Polskie górnictwo ma przed sobą wielkie wyzwania, bowiem koszt wydobywanego węgla jest coraz większy. Za kilka lat lubelski węgiel będzie stanowił 15 proc. wydobycia krajowego. Dla efektów ekonomicznych polskiego węgla będzie to korzystne, jednak dla śląskiego stanie się to coraz większym wyzwaniem.

Mongolskie zagrożenie
Jeśli węgiel wydobywamy metodą odkrywkową, tj. np. w Mongolii, Rosji, to będzie on zdecydowanie tańszy, nawet po dowiezieniu go do Europy. Taka sytuacja dla śląskiego węgla jest wielkim zagrożeniem. Bowiem wiele firm produkcyjnych w tej części Europy, która jest mniej więcej w promieniu 200-300 km od Śląska, odeszło już od węgla, od wykorzystywania tego paliwa na rzecz innych. Nie można nie doceniać tego, że Śląsk ma ogromne możliwości wykorzystywania parku naukowego, uczelni i instytutów naukowych działających na rzecz poprawy kondycji gospodarki. Jeśli te możliwości uda się wykorzystywać, to region stanie się ponownie potęgą nie tylko gospodarczą, ale i społeczną. Zależeć to będzie przede wszystkim od umiejętności wykorzystania potencjału młodości, jaki jest właśnie na Śląsku.

Unikatowi Ślązacy
Na Śląsku, jak w żadnym innym regionie Polski, wiedza na temat górnictwa jest unikatowa. To pozwala nie tylko prężnie działać na tym terenie, ale też daje wielki impuls innym regionom świata, m.in. poprzez zdobytą wiedzę i ludzi, którzy potrafią te wiedzę wykorzystywać. Na świecie specjaliści górniczy, polscy ratownicy, ludzie od bezpieczeństwa w górnictwie są znani i cenieni. Ale pytanie brzmi – czy Śląsk potrafi te wiedzę umiejętnie wykorzystać? Czy ludzie, którzy tu pracują, mieszkają, uczą się będą wykorzystani właściwie? To jest największe wyzwanie dla tego regionu i dla Polski, która musi umiejętnie dozować wsparcie dla Śląska i dostrzegać jego potrzeby tak, by region nie czuł się wykorzystywany, eksploatowany, a jednocześnie mógł dawać swoją energię, wiedzę oraz zasoby ludzkie. Czy potrafimy to wykorzystać na Śląsku?

Pytania o energetykę
Zdaniem wielu dyskutantów na spotkaniu poświęconym przyszłości polskiego węgla, jakie odbyło się w Katowicach 27 marca, mimo wszystko polskie, śląskie górnictwo zostało uratowane, bowiem użycie pomocy unijnej na procesy naprawcze, dało wielkie efekty. Musimy jednak bardzo uważać na działania związane z fiskalnymi przepisami unijnymi. Nie da się jednak wykorzystać zatłaczania CO2, nie da się nie zwracać uwagi na ekonomiczne aspekty produkcji nośników energii. Jeżeli gaz łupkowy będzie obniżał koszty energii, to koszty wydobycia węgla mogą spaść, a jego cena stanie się korzystniejsza dla odbiorców. Czy za tym pójdzie poprawa sytuacji kopalń? Czy to pociągnie za sobą poprawę kondycji elektroenergetyki? Zapotrzebowanie na węgiel będzie w Polsce na stałym poziomie, bo energochłonność polskiej gospodarki będzie się wyrównywać wraz z powiększaniem popytu.

Trzeba walczyć
Społeczność śląska musi mieć świadomość i być zainteresowana rozwijaniem gospodarki i wydobycia. To bowiem powiększy pulę podatków lokalnych, które ułatwią rozwój regionowi. Węgiel jest przyszłością polskiego i śląskiego górnictwa, bo dla regionu jest to najlepsze wsparcie finansowe. Sygnały z Brukseli, mówiącej o mapie drogowej do 2050 r., nie są optymistyczne, ale właśnie dlatego Śląsk oraz polscy eurodeputowani muszą walczyć o to, by region mógł wykorzystać swoją szansę.

Jarosław J. Szczepański – Autor jest prezesem SJ Consulting, autorem książki „Górnik Polski. Ludzie z pierwszych stron gazet”, komentatorem zmian na Śląsku i w górnictwie od połowy lat 70.

wersja drukowana >>